KDV İade Alacaklarında Zamanaşımı ve Talep Süreleri
I. GİRİŞ:
Katma Değer Vergisi
Kanunu’na göre KDV iadeleri tam istisnadan, indirimli orana tabi teslim ve
hizmetlerden, tevkifat uygulamalarından, uluslararası anlaşmalardan ve fazla ve
yersiz ödenen vergilerden kaynaklanmaktadır. Şirketlerin üzerinde finansman
yükü oluşturan devreden KDV tutarlarının devletten iade olarak alınabilmesi
için KDV Kanunu ve ikincil mevzuatta yapılan düzenlemelere göre belirlenmiş
işlemlerin süresinde ve eksiksiz bir şekilde tamamlanması gerekmektedir. KDV
iade taleplerinde zamanaşımı süresi ile ilgili Katma Değer Vergisi
Kanunu’nda açık bir hüküm bulunmasa da VUK’un 114. maddesine göre beş yıllık
süre zamanaşımı süresi olarak uygulanmaktaydı.
7104 sayılı Kanun’un
10’uncu madesiyle Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 32 nci maddesinin birinci
fıkrasına “indirilemeyen Katma Değer Vergisi,” ibaresinden sonra gelmek üzere
“işlemin gerçekleştiği dönemi izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar talep
edilmesi şartıyla” ibaresi eklenmiş ve bu hüküm 01.01.2019 tarihinden itibaren
yürürlüğe girmiştir. Yapılan bu düzenleme ile tam istisnadan kaynaklanan KDV
iade alacakları istisna işlemin gerçekleştiği yılı izleyen yılbaşından itibaren
iki yıl içinde iade talep dilekçesi verilmek suretiyle talep edilmez ise
zamanaşımına uğrayacaktır. Resmi Gazete’de 15.02.2019 tarihinde yayımlanan 23
Seri No'lu Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği’nde değişiklik
yapılmasına dair tebliğ ile indirimli orana tabi teslim ve hizmetlerden ve
tevkifat uygulamalarından kaynaklanan iade talep süreleri ile YMM KDV İade
Tasdik raporlarının ibraz süreleri düzenlenmiştir.
Yazımızda KDV iade talep
sürelerinin yasal dayanakları ile KDV iade başvuru sürecinde dikkat edilmesi
gereken hususlar ortaya konulacaktır.
II. TAM İSTİSNADAN
KAYNAKLANAN KDV İADE TALEPLERİNDE SÜRE
Mal ve hizmet ihracat
istisnası, araçlar, petrol aramaları ve teşvik belgeli yatırımlarda istisna,
taşımacılık istisnası, diplomatik istisnalar ve engellilere tanınan istisna
Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 32’inci maddesi uyarınca tam istisna olarak
değerlendirilmektedir. 7104 sayılı Kanun’un 10’uncu madesiyle Katma Değer
Vergisi Kanunu’nun 32 nci maddesinin birinci fıkrasına “indirilemeyen Katma
Değer Vergisi,” ibaresinden sonra gelmek üzere “işlemin gerçekleştiği dönemi
izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar talep edilmesi şartıyla” ibaresi
eklenmiş ve bu hüküm 01.01.2019 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir.
Buna göre, 01.01.2019
tarihinden sonra gerçekleşen işlemler için, tam istisnadan kaynaklanan KDV iade
alacakları istisna işlemin gerçekleştiği yılı izleyen yılbaşından itibaren iki
yıl içinde iade talep dilekçesi verilmek suretiyle talep edilmez ise
zamanaşımına uğrayacaktır.
23 Seri No'lu Katma
Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği’nde değişiklik yapılmasına dair tebliğin
10’uncu maddesi ile KDV Genel Uygulama Tebliği’nin 3/C-3 bölümü aşağıdaki gibi
değiştirilmiştir.
“3065 sayılı Kanunun 32
nci maddesinde, Kanunun 11, 13, 14, 15 inci maddeleri ile (17/4-s) maddesi
uyarınca vergiden istisna edilmiş bulunan işlemlerle ilgili fatura ve benzeri
vesikalardagösterilen KDV’nin, mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden
hesaplanan KDV’den indirilebileceği, vergiye tabi işlemlerin mevcut olmaması
veya hesaplanan verginin indirilecekvergiden az olması hallerinde indirilemeyen
KDV’nin, işlemin gerçekleştiği dönemi izleyen ikinci takvim yılının sonuna
kadar talep edilmesi şartıyla Hazine ve Maliye Bakanlığınca tespit edilecek esaslara
göre bu işlemleri yapanlara iade olunacağı; Hazine ve Maliye Bakanlığının KDV
iadesini, hak sahiplerinin vergi ve sosyal sigorta prim borçları ile genel ve
katma bütçeli daireler ile belediyelere olan borçlarına ya da döner sermayeli
kuruluşlar ile sermayesinin (% 51)'i veya daha fazlası kamuya ait olan veya
özelleştirme kapsamında bulunan işletmelerden temin ettikleri mal ve hizmet
bedellerine ilişkin borçlarına mahsup suretiyle sınırlayabileceği hükme
bağlanmıştır.
Buna göre, iade
talebinde bulunacak mükelleflerin istisnaya tabi işlemin gerçekleştiği dönemi
izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar ilgili dönem beyannamelerinde
istisnaya ilişkin yüklenilen KDV sütununu doldurmaları ve en geç bu süre içinde
standart iade talep dilekçesiyle birlikte iade talepleri için Tebliğin ilgili
bölümlerinde sayılan belgelerle (teminatla talep edilen iadelerde teminat
dahil) vergi dairelerine başvurmaları zorunludur. Bu sürelere uygun olarak YMM
KDV İadesi Tasdik Raporuyla talep edilen iadelerde, söz konusu YMM Raporunun,
istisnaya tabi işlemin gerçekleştiği dönemi izleyen ikinci takvim yılının
sonundan itibaren altı ay içinde ibrazı zorunludur. Bu süre içinde YMM
Raporunun ibraz edilmemesi halinde iade talebi ivedilikle incelemeye sevk
edilir.”
Yapılan düzenleme ile
Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 11, 13, 14, 15 inci maddeleri ile (17/4-s)
maddesi uyarınca gerçekleştirilen istisna işlemlerden kaynaklanan KDV iade
talep süresi istisna işlemin gerçekleştiği yılı izleyen yılbaşından itibaren
iki yıl olarak belirlenmiştir. Tam istisna kaynaklı iade taleplerinin tamamı
YMM KDV İadesi Tasdik Raporu ile talep edilebilmektedir ve yapılan değişiklikle
YMM Raporunun, istisnaya tabi işlemin gerçekleştiği dönemi izleyen ikinci
takvim yılının sonundan itibaren altı ay içinde ibrazı zorunlu hale
getirilmiştir.
III. KISMİ TEVKİFAT
UYGULANAN İŞLEMLERE İLİŞKİN KDV İADE TALEPLERİNDE SÜRE
15.02.2019 tarihinde
Resmi Gazete’de yayımlanan 23 Seri No'lu Katma Değer Vergisi Genel Uygulama
Tebliği’nde değişiklik yapılmasına dair tebliğ ile kısmi tevkifat uygulanan
işlemlerden kaynaklanan iade talep süreleri ile YMM KDV İade Tasdik
Raporlarının ibraz süreleri aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.
“Mükelleflerin, 3065
sayılı Kanunun 9 uncu maddesi kapsamındaki kısmi tevkifat uygulanan işlemlerine
ilişkin iade taleplerini, tevkifata tabi işlemin gerçekleştiği dönemi izleyen
ikinci takvim yılının sonuna kadar ilgili dönem beyannamelerinde iadeye konu
olan KDV alanında beyan etmeleri ve en geç bu süre içinde standart iade talep
dilekçesiyle birlikte iade talepleri için Tebliğin ilgili bölümlerinde sayılan
belgelerle (teminatla talep edilen iadelerde teminat dahil) vergi dairelerine
başvurmaları zorunludur. YMM KDV İadesi Tasdik Raporuyla talep edilen
iadelerde, söz konusu YMM Raporunun, tevkifata tabi işlemin gerçekleştiği
dönemi izleyen ikinci takvim yılını sonundan itibaren altı ay içinde ibrazı
zorunludur. Bu süre içinde YMM Raporunun ibraz edilmemesi halinde iade talebi
ivedilikle incelemeye sevk edilir. İade talep süresinin dolmasından sonra,
geçmiş dönemler için düzeltme beyannamesi verilmek suretiyle ve/veya standart
iade talep dilekçesi ve ilgili belgeler ibraz edilmek suretiyle iade talep
edilmesi mümkün değildir. Ancak, Tebliğin ilgili bölümlerinde aranan belgeler
süresinde ibraz edilmekle birlikte, bu belgelerin muhteviyatında eksiklikler
bulunması halinde, eksikliklerin bu süreden sonra tamamlanabilmesi mümkündür.”
Yapılan düzenleme ile
kısmi tevkifat uygulanan işlemlerden kaynaklanan KDV iade talep süresi
tevkifata tabi işlemin gerçekleştiği dönemi izleyen yıl başından itibaren 2 yıl
olarak belirlenmiştir. Mükelleflerin bu süre içerisinde standart iade talep
dilekçesiyle birlikte iade talepleri için Tebliğin ilgili bölümlerinde sayılan
belgelerle vergi dairelerine başvurmaları gerekmektedir. YMM KDV İadesi Tasdik
Raporuyla talep edilen iadelerde, söz konusu YMM Raporunun, tevkifata tabi
işlemin gerçekleştiği dönemi izleyen ikinci takvim yılını sonundan itibaren
altı ay içinde ibrazı zorunlu hale getirilmiştir.
IV. İNDİRİMLİ ORANA TABİ
TESLİM VE HİZMETLERDEN DOĞAN KDV İADE TALEPLERİNDE SÜRE
15.02.2019 tarihinde
Resmi Gazete’de yayımlanan 23 Seri No'lu Katma Değer Vergisi Genel Uygulama
Tebliği’nde değişiklik yapılmasına dair tebliğ ile indirimli orana tabi teslim
ve hizmetlerden kaynaklanan iade talep süreleri ile YMM KDV İade Tasdik
raporlarının ibraz süreleri aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.
“3065 sayılı Kanunun
(29/2) nci maddesine göre, Cumhurbaşkanı tarafından vergi nispeti indirilen
teslim ve hizmetlerle ilgili olup indirim yoluyla giderilemeyen ve tutarı
Cumhurbaşkanınca tespit edilecek sınırı aşan verginin iadesinin en geç izleyen
yıl talep edilmesi gerekmektedir.
Bu çerçevede
mükelleflerin, indirimli orana tabi işlemlerden kaynaklanan iade taleplerini,
en geç indirimli orana tabi işlemin gerçekleştiği yılı izleyen yılın Ocak-Kasım
vergilendirme dönemlerine ilişkin beyannamelerin (yılın sonuna kadar verilen
Ocak-Kasım vergilendirme dönemlerine ilişkin verilen düzeltme beyannameleri
dahil) herhangi birinde iadeye konu olan KDV alanında beyan etmeleri ve
indirimli orana tabi işlemin gerçekleştiği yılı izleyen yılın sonuna kadar
standart iade talep dilekçesiyle birlikte iade talepleri için Tebliğin ilgili
bölümlerinde sayılan belgelerle (teminatla talep edilen iadelerde teminat
dahil) vergi dairelerine başvurmaları zorunludur. Bu sürelere uygun olarak YMM
KDV İadesi Tasdik Raporuyla talep edilen iadelerde, söz konusu YMM Raporunun,
indirimli orana tabi işlemin gerçekleştiği yılı izleyen yılın sonundan itibaren
altı ay içinde ibrazı zorunludur. Bu süre içinde YMM Raporunun ibraz edilmemesi
halinde iade talebi ivedilikle incelemeye sevk edilir. İade talep süresinin
dolmasından sonra, geçmiş dönemler için düzeltme beyannamesi verilmek suretiyle
ve/veya standart iade talep dilekçesi ve ilgili belgeler ibraz edilmek
suretiyle iade talep edilmesi mümkün değildir. Ancak, Tebliğin ilgili
bölümlerinde aranan belgeler süresinde ibraz edilmekle birlikte, bu belgelerin
muhteviyatında eksiklikler bulunması halinde, eksikliklerin bu süreden sonra
tamamlanabilmesi mümkündür.
Örnek 1:(Y) Gıda A.Ş., 2019
yılında yaptığı indirimli orana tabi teslimlerinden doğan KDV iadesini
2020/Temmuz beyannamesinin "Diğer İade Hakkı Doğuran İşlemler"
tablosundan 439 kodlu satırı seçerek beyan etmiştir. Mükellef 15/11/2020
tarihinde standart iade talep dilekçesi ve belgeleri ibraz etmiş ancak bu iade
talebine ilişkin yüklenilen KDV listesini vermemiştir. Mükellef, yüklenilen KDV
listesini 15/7/2021 tarihinde sisteme girmiştir.
Buna göre, (Y) Gıda A.Ş.
KDV iade talebini süresinde beyan etmekle birlikte, yüklenilen KDV listesini
süresinde (31/12/2020 tarihine kadar) sisteme girmediğinden mükellefin iade
talebi reddedilecektir.
Örnek 2:(M) İnşaat Ltd. Şti.
2019 yılında teslim ettiği indirimli orana tabi konutlarla ilgili olarak vermiş
olduğu 2020/Kasım beyannamesine ilişkin 439 kodlu satırda 500 bin TL “İadeye
Konu Olan KDV” beyan etmiştir. (M) İnşaat Ltd. Şti., 27/12/2020 tarihinde
standart iade talep dilekçesi ve diğer belgeleri ibraz ederek artırımlı teminat
vermek suretiyle iade talebinde bulunmuştur.
Buna göre, (M) İnşaat
Ltd. Şti., 2019 yılındaki indirimli orana tabi işlemlerinden kaynaklanan KDV
iadesini süresi içinde usulüne uygun olarak talep ettiğinden, iade talebi vergi
dairesi tarafından değerlendirilerek sonuçlandırılacaktır.”
Yukarıda belirtilen
düzenleme yapılmadan önce indirimli orana tabi teslim ve hizmetlerden doğan KDV
iade talebinin izleyen yılın Kasım ayı beyannamesi ile iadeye konu olan KDV
alanında beyan etmeleri aksi takdirde KDV iade hakkının sona erdiği
gerekçesi ile süresinden sonra yapılan taleplerin reddedilmesi yasal dayanağı
olmasa da idare tarafından uygulanmaktaydı. İndirimli orana tabi teslim ve
hizmetlerden doğan KDV iade talebi izleyen yılın Kasım ayı beyannamesi ile
talep edilmiş ise VUK’un 114. maddesine göre beş yıllık süre zamanaşımı süresi
kabul edilmekte ve bu süre içerisinde listelerin sisteme yüklenmesi vb.
işlemler tamamlanıp iade talep dilekçesi verilmek suretiyle iade talebi
gerçekleştirilmekteydi.
Yapılan düzenlemeye
göre, mükellefler iade taleplerini, en geç indirimli orana tabi işlemin
gerçekleştiği yılı izleyen yılın Ocak-Kasım vergilendirme dönemlerine ilişkin
beyannamelerin herhangi birinde iadeye konu olan KDV alanında beyan etmeleri ve
indirimli orana tabi işlemin gerçekleştiği yılı izleyen yılın sonuna kadar
standart iade talep dilekçesiyle birlikte iade talepleri için Tebliğin ilgili
bölümlerinde sayılan belgelerle vergi dairelerine başvurmaları zorunludur.
Ayrıca YMM KDV İadesi Tasdik Raporuyla talep edilen iadelerde, söz konusu YMM
Raporunun, indirimli orana tabi işlemin gerçekleştiği yılı izleyen yılın
sonundan itibaren altı ay içinde ibraz zorunluluğu getirilmiştir.
7104 sayılı Kanun’un
10’uncu madesiyle yapılan kanun değişikliği ile kanun koyucu istisna
işlemlerden kaynaklanan KDV iade talep süresini 2 yıl olarak sınırlandırmış
fakat idarenin gerçekleştirdiği tebliğ değişikliği ile indirimli orana tabi
teslim ve hizmetlerden doğan KDV iade talep süre sınırı kanun koyucunun süre
sınırının da ötesinde 1 yıl olarak belirlemiştir. İdare tarafından indirimli
orana tabi teslim ve hizmetlerden doğan KDV iade taleplerinde hak düşürücü
sürenin 1 yıl olarak belirlenmesinin kanuni dayanaktan yoksun bir uygulama
olduğu kanaatindeyim. Yapılan kanuni değişikliğin amacının tüm KDV iade talep
sürelerini 2 yıl olarak sınırlamak olduğu düşüncesi ile indirimli orana tabi
teslim ve hizmetlerden doğan KDV iade taleplerinde de hak düşürücü süre olarak
2 yıllık sürenin belirlenmsinin hakkaniyete uygun olacağı düşüncesini
paylaşmaktayım.
V. SONUÇ
7104 sayılı Kanun’un
10’uncu madesiyle yapılan değişiklik sonucunda 01.01.2019 tarihinden sonra
gerçekleşen işlemler için, tam istisnadan kaynaklanan KDV iade alacakları
istisna işlemin gerçekleştiği yılı izleyen yıl başından itibaren iki yıl içinde
iade talep dilekçesi verilmek suretiyle talep edilmez ise zamanaşımına
uğrayacaktır. Bu nedenle 01.01.2019 tarihinden sonra gerçekleşen işlemler için
mükelleflerin iade taleplerini belirlenen süre içerisinde gerçekleştirmeleri ve
mükelleflerin vergi incelemesi ile karşı karşıya kalmamaları için Yeminli Mali
Müşavirlerin KDV iade tasdik raporlarını süresinde vergi dairesine ibraz
etmeleri önem arz etmektedir. Yapılan bu düzenlemedeki hak düşürücü süre
uygulaması kısmi tevkifat uygulanan işlemlerden kaynaklanan KDV iade
taleplerinde de benimsenmiş fakat indirimli orana tabi teslim ve hizmetlerden
kaynaklanan iade talep sürelerinde hak düşürücü süre özel olarak bir yıl olarak
belirlenmiştir. İndirimli orana tabi teslim ve hizmetlerden kaynaklanan iade
taleplerinin en geç izleyen yıl Kasım ayı beyannamesinde beyan edilmesi
gerektiğine ilişkin süre sınırlamasının doğru olmadığına, KDV iadesinin
zamanaşımı süresi içerinde her zaman istenebileceğine yönelik yargı kararları
bulunmaktadır. Dolayısıyla idarenin indirimli orana tabi teslim ve hizmetlerden
kaynaklanan iade talep sürelerinde hak düşürücü süre olarak belirlediği 1
yıllık süre konusunu gözden geçirmesi gerektiği aksi takdirde yargı tarafından
idare aleyine kararlar çıkacağı görüşünü paylaşmaktayım.
KAYNAKÇA
1- 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi
Kanunu
2- Katma Değer Vergisi Genel Uygulama
Tebliği
3- 7104 sayılı Katma Değer Vergisi
Kanunu ve Bazı Kanunlar ile 178 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik
Yapılmasına Dair Kanun
4- 23 Seri No'lu Katma Değer Vergisi
Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ